Hendrik van Veldeke 2de helft van de 12 de eeuw

Hendrik van Veldeke is afkomstig uit de omgeving van Hasselt (Belgisch Limburg). Hij is de eerste Nederlandse schrijver die we bij naam kennen. Zijn werk wordt zowel tot de Duitse als de Nederlandse literatuur gerekend.

Van Veldeke was een ontwikkeld man en hij bezat een degelijke kennis van Latijn en Frans. Hij schreef de Servaaslegende in het Limburgs, zijn moedertaal.

In 1174 begon hij aan een ridderverhaal over de Trojaanse held Eneas, gebaseerd op een Franse roman, die kort daarvoor was gepubliceerd. Hij was kennelijk goed op de hoogte van de nieuwste literatuur. Aan de Eneasroman is een korte anekdote verbonden. Van Veldeke toonde de onvoltooide tekst van het manuscript op een bruiloft in Kleef (in de buurt van Nijmegen). Het manuscript werd echter gestolen door de broer van de bruidegom. Pas negen jaar later kreeg van Veldeke het manuscript terug en kon hij het verder afwerken.

Deze diefstal laat zien hoe populair het werk van Veldeke wel moet geweest zijn. Ook zijn hoofse minnepoëzie was geliefd aan de adellijke hoven. Hij verbleef zelfs enige tijd aan het hof van de Duitse keizer, een van de machtigste mannen uit die tijd. Van deze hoofse liefdesliederen zijn er zo'n dertig bewaard gebleven.

In het volgende liedje verlangt de dichter naar zijn geliefde. Hij wordt blij als hij aan haar denkt, net zo blij als wanneer hij de vogels hoort zingen:

Als je de liederen van Hendrik van Veldeke en die uit de middeleeuwse lyriek over 't algemeen onderling vergelijkt merk je op dat de dichters nogal eens dikwijls beeldspraak en motieven uit elkaars poëzie overnemen. Van Veldeke begint zijn lied met een beeld uit de natuur, waarin de stemming van de dichter tot uitdrukking komt. Honderden middeleeuwse liederen beginnen met zo'n 'Natureingang'.

Bron tekst en afbeeldingen: Literatuurgeschiedenis.nl Afbeelding: Hendrik van Veldeke, miniatuur uit de beroemde Codex Manesse