Hij was bijna op twee derde van
de vierde partie (18.000 verzen), toen hij de pen neerlegde
om, zoals hij zelf zei,
te rusten... vander vierder paertijen
en te wachten tot God hem
in staat zou stellen om het vervolg te dichten. Maar het
is allemaal anders verlopen dan Van Maerlant had gehoopt.
Lodewijk van Velthem, die in 1315 de onafgemaakte vierde partie
voltooide, zegt daarin dat in die vierde partie van Maerlant
sijns levens faelierde =overleed. Velthem had ondertussen
de eindgrens van Vincents boek opgeschoven tot 1256 en voegde
in één
moeite nog een vijfde partie aan de serie toe, waarin hij de
geschiedenis van 1256 tot 1316 behandelde. In de lacune van de
tweede partie had Philip Utenbroeke reeds omstreeks 1300 voorzien.
Van Maerlant
was helemaal geen slaafs vertaler. Hij liet
ongeveer de helft van het Speculum historiale weg, maar
voegde zo'n
10.000 versregels toe in vergelijking met Vincents origineel.
Het totale aantal Spiegel historiael-verzen van van Maerlants
hand bedraagt ca. 91.000. Veel van de onderwerpen die
hij wegliet, had hij reeds eerder in de Rijmbijbel behandeld.
De informatie die hij toevoegde, ontleende hij aan tal
van bronnen. Aan de geschiedenis van Brabant, Vlaanderen
en Holland besteedde hij vanzelfsprekend veel meer aandacht
dan Vincent van Beauvais. Dat zal hij zeker gedaan
hebben om Floris
V
te
behagen.
Als graaf had Floris natuurlijk
alle belang bij een goede geschiedenis van zijn gebieden.